Panele słoneczne - czy mają jakieś wady?

Opublikowano: 2021-11-15

Kategorie: Projektant, Inwestorzy, Doradcy, Dom

Choć grono zwolenników inwestycji w OZE stale rośnie, to spotkać można także i negatywne opinie na temat fotowoltaiki. Czy inwestycja w zieloną energię faktycznie jest aż tak opłacalna? Jakie są ciemne strony posiadania fotowoltaiki? Postaramy się przyjrzeć wszystkim za i przeciw panelom PV.

Do rosnącej popularności instalacji fotowoltaicznych przyczyniły się przede wszystkim rosnąca świadomość ekologiczna wśród społeczeństwa oraz liczne programy dofinansowań, które znacznie obniżają koszty całkowite przedsięwzięcia.

Co to są panele fotowoltaiczne?

Moduły fotowoltaiczne, zwane także panelami fotowoltaicznymi, panelami PV, modułami PV czy też błędnie panelami słonecznymi, to podstawowy element budowy każdej instalacji PV. Składają się one z ogniw fotowoltaicznych, których zadaniem jest zamiana energii słonecznej na elektryczną. Ogniwa fotowoltaiczne są wykonywane z materiału półprzewodnikowego — najczęściej stosowanym materiałem jest krzem, a także selen i german.

Ogniwa fotowoltaiczne są zwykle bardzo małych rozmiarów, ale połączone razem, tworząc panele fotowoltaiczne, mogą być bardzo wydajne. Kiedy promienie słoneczne padają na panele PV, powstaje pole elektryczne. Im silniejsze słońce, tym więcej wytwarza się energii elektrycznej. Niemniej jednak ogniwa fotowoltaiczne nie potrzebują do pracy bezpośredniego działania światła słonecznego i nawet w pochmurny dzień mogą nadal wytwarzać energię elektryczną.

Energia elektryczna wytwarzana przez panele fotowoltaiczne jest najczęściej wykorzystywana do zasilania urządzeń i sprzętu gospodarstwa domowego, a także w firmach czy w gospodarstwach rolnych.

Rodzaje paneli fotowoltaicznych

Panele fotowoltaiczne można podzielić na dwa podstawowe rodzaje:

monokrystaliczne panele fotowoltaiczne,
polikrystaliczne panele fotowoltaiczne,

To, który z tych paneli fotowoltaicznych jest najlepszy dla naszego domu, zależy od naszych indywidualnych potrzeb energetycznych i budżetu. Największą jednak popularnością cieszą się obecnie panele monokrystaliczne. Moduły PV o budowie monokrystalicznej produkuje się z wysokiej klasy krzemu, co przekłada się na efektywniejszy proces przyciągania elektronów. Dodatkowo na ich popularność wpływa też estetyka wykonania – ciemny kolor i jednolita struktura powierzchni oraz wyższa wydajność w porównaniu do modeli polikrystalicznych szacowana średnio na poziomie 330-450 Wp przyciągają coraz szersze grono zainteresowanych.

Elementem różnicującym moduły PV w wersji mono- i polikrystalicznej jest także sprawność. Dla modułów monokrystalicznych wynosi ona około 16-21%, natomiast dla paneli polikrystalicznych od 16% do 18%. Duży wpływ na wybór paneli PV do instalacji fotowoltaicznej ma także ich cena. Choć koszt zakupu modułów monokrystalicznych jest wyższy niż polikrystalicznych, to jednak wliczając w kalkulacje koszty usługi montażowej, często panele monokrystaliczne wypadają w ostatecznym rozrachunku lepiej. Dzieje się tak dlatego, że zwykle z racji lepszych parametrów potrzebujemy ich mniej. Przez to praca instalatorów jest prostsza i szybsza, zużywamy też mniej konstrukcji wspornych i okablowania.

Czytaj także: Panele monokrystaliczne, a polikrystaliczne - różnice

Wady i zalety ogniw fotowoltaicznych

Główną zaletą paneli fotowoltaicznych jest fakt, że z ich pomocą możliwe jest wytwarzanie niemal darmowego prądu ze słońca. Długa żywotność, szacowana średnio na 25 lat, daje z kolei gwarancję na to, że nasze rachunki za energię elektryczną, pomimo częstych rynkowych podwyżek, nie ulegną zmianie. Co ważne, zakup paneli fotowoltaicznych można też odliczyć od podatku, ale temat ten omówimy szerzej w dalszej części artykułu.

Zaletą modułów PV jest również fakt, że pracują one cicho, bez uwalniania szkodliwych gazów do atmosfery. Wyprodukowany w instalacji fotowoltaicznej prąd to czysta energia. Co równie istotne, moduły PV podlegają procesowi recyklingu, co tym bardziej pozytywnie wpływa na dbanie o środowisko i rozwój postaw proekologicznych wśród użytkowników fotowoltaiki.

Kolejną zaletą ogniw fotowoltaicznych jest możliwość zamontowania ich zarówno na dachach budynków, jak i na gruncie. Po etapie instalacji są praktycznie bezobsługowe. Czyszczenie paneli fotowoltaicznych można wykonać dwa razy do roku, natomiast prace serwisowe determinowane są stanem instalacji. Im lepszej jakości komponenty wybierzemy, tym mniejsze ryzyko wystąpienia awarii fotowoltaiki.

Oczywiście musimy zachować bezstronność i wskazać także wady paneli fotowoltaicznych. Najważniejsza z nich to zależność od czynników atmosferycznych - a przede wszystkim od nasłonecznienia. Na szczęście posiadacze instalacji PV, dzięki możliwości rozliczenia wyprodukowanej energii w systemie net-meteringu, mogą nadwyżki prądu magazynować w zakładzie energetycznym i odbierać je w razie zapotrzebowania. Niestety odbywa się to ze stratą - 20% lub 30% w zależności od mocy posiadanej instalacji fotowoltaicznej.

Pewną wadą paneli fotowoltaicznych i instalacji PV jest fakt, że nawet niewielkie zacienie może wpływać na ilość wytwarzanej energii elektrycznej. W sytuacji, gdy nasza instalacja nie jest wyposażona w optymalizatory mocy, słabsze działanie jednego z modułów PV skutkuje obniżeniem wydajności całego systemu. Do wad paneli PV należy także dodać aspekt ekonomiczny – choć popularność zielonej energii stale rośnie, to jednak nadal koszty początkowe związane z montażem paneli PV są stosunkowo wysokie. Kształtują się one średnio na poziomie od 4 tys. zł do 6 tys. zł za każdy 1 kWp mocy instalacji. Tymczasem średniej wielkości gospodarstwo domowe potrzebuje instalacji o mocy 3-4 kWp.

Czytaj także: Czyszczenie paneli fotowoltaicznych. Jak to robić?

Fotowoltaika za i przeciw

Jeśli zastanawiasz się nad zainstalowaniem systemu paneli fotowoltaicznych, prawdopodobnie miałeś już swój udział w „marketingu OZE”, czy to poprzez ciągle wyświetlające się w internecie reklamy obiecujące darmowy prąd ze słońca, czy też przez kontakt z pukającym do drzwi przedstawicielem handlowym. Aby podjąć właściwą decyzję dotyczącą swojego domu i inwestycji w fotowoltaikę, należy umieć odróżnić rzeczywiste zalety i wady wynikające z produkowania energii słonecznej od krążących wokół mitów.

Spośród wszystkich typowych zalet i wad związanych z przejściem na energię elektryczną generowaną ze słońca do kluczowych należą:

Zalety paneli fotowoltaicznych

Wyraźna obniżka rachunków za prąd
Podniesienie wartości nieruchomości, na której zamontowana jest fotowoltaika
Minimalizacja wkładu własnego w ślad węglowy
Zwalczanie rosnących kosztów energii elektrycznej
Możliwość zarabiania na inwestycji w fotowoltaikę

Wady paneli fotowoltaicznych

Zróżnicowana wydajność w zależności od rodzaju dachu, na którym montowane są moduły PV
Inwestycja w fotowoltaikę nie jest opłacalna, jeśli planujemy w krótkim czasie przeprowadzkę
Inwestycja bez wsparcia w postaci dotacji wiąże się ze sporymi wydatkami
Niekiedy znalezienie rzetelnych, lokalnych instalatorów fotowoltaiki może być trudne
Istnieje ryzyko wybuchu pożaru instalacji lub przepięć jeśli montaż był nieprawidłowy

Po stronie zalet fotowoltaiki bezwzględnie należy podkreślić, że energia elektryczna generowana z pomocą ogniw fotowoltaicznych pomaga znacząco obniżyć rachunki za prąd. Zwykle kształtują się one średnio na poziomie 20-30 zł miesięcznie, a wśród głównych pozycji wymienionych na fakturze znaleźć możemy opłaty stałe związane z przesyłem i utrzymaniem sieci energetycznych, VAT czy akcyzę. Rozpatrując za i przeciw fotowoltaice warto także wiedzieć, że inwestygacja w zieloną energię podnosi wartość nieruchomości. To, w połączeniu z możliwością obniżenia śladu węglowego i działania na rzecz środowiska, to kolejne zalety paneli PV. Pod względem ekonomicznym fotowoltaika opłaca się jeszcze z jednego powodu – pozwala uniknąć cyklicznych podwyżek cen prądu i uzyskać w perspektywie 6-8 lat zwrot pieniędzy z inwestycji.

Przeciw fotowoltaice przemawia natomiast to, że energia słoneczna nie zawsze może być pozyskiwana wydajnie, gdyż uwarunkowania lokalne temu nie sprzyjają. Mowa tu o skomplikowanej budowie dachu czy ułożeniu połaci względem stron świata. Musimy bowiem pamiętać, że instalacje PV działają najlepiej wtedy, gdy skierowane są na południe, a kąt nachylenia paneli fotowoltaicznych wynosi 35-40 °. Inwestycja w fotowoltaikę może być też mniej opłacalna, gdy wiemy, że w niedługiej perspektywie czasu czeka nas zmiana miejsca zamieszkania. Ważny jest także aspekt wyboru doświadczonej ekipy montażowej. Od poprawnego montażu fotowoltaiki zależy nie tylko efektywność jej pracy, ale i bezpieczeństwo domowników oraz żywotność sprzętów podpiętych do gniazdka.

Czytaj także: Czy fotowoltaika się opłaca?

Panele fotowoltaiczne - cena niższa dzięki dotacjom

Zgodnie z wyliczeniami Stowarzyszenia Branży Fotowoltaicznej Polska PV, rynek mikroinstalacji w Polsce jest już wart ok. 6 mld złotych. Dynamiczny wzrost sektora nie miałby miejsca, gdyby nie rozmaite formy dofinansowania, z których chętnie korzystają też inwestorzy prywatni.

Jednym z kluczowych programów wsparcia i dopłat do fotowoltaiki jest Mój Prąd, który 1 lipca 2021 roku powrócił w odsłonie 3.0. Dofinansowanie obejmuje takie koszty kwalifikowane, jak panele fotowoltaiczne, mikroinwertery, okablowanie, urządzenia do montażu i robocizna. Moc przydomowej mikroinstalacji fotowoltaicznej musi wynosić od 2 kW do 10 kW. W ramach tego programu beneficjenci mogą otrzymać do 3 tys. zł wsparcia.

Koszt paneli fotowoltaicznych - jak odliczyć instalację od podatku?

Wielu zainteresowanych energią odnawialną obawia się wydatków. Koszt instalacji PV można jednak obniżyć dzięki przewidzianej uldze podatkowej. Warto wiedzieć, że instalacja fotowoltaiczna podlega odliczeniu od podatku w tak zwanej uldze termomodernizacyjnej. Odpis fotowoltaiki od podatku możliwy jest w najbliższym podatku PIT za rok, w którym poniesiony został wydatek na instalację PV. Dzięki uldze rzeczywisty koszt instalacji może być o kilka tysięcy złotych niższy, w zależności od wielkości instalacji.

Ulgą objęte są nie tylko całe instalacje, ale i jej pozostałe elementy, w tym:

panele PV - koszt zależny od wielkości i mocy instalacji,
ocieplenie lub modernizacja dachu albo całego budynku,
wymiana okien,
przyłączenie do sieci gazowej i ciepłowniczej lub zainstalowanie ogrzewania elektrycznego, gazowego albo olejowego,
zamontowanie pompy ciepła,
wdrożenie wentylacji wraz z rekuperacją budynku,
wykonanie audytu efektywności energetycznej budynku,
zebranie dokumentacji projektowej.

W celu skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej należy złożyć uzupełniony załącznik PIT/O, stanowiący uzupełnienie dla druków PIT-28, PIT-28S, PIT-36, PIT-36S, PIT-36L, PIT-36LS i PIT-37.