Moc przyłączeniowa - gdzie jest stosowana?

Moc przyłączeniowa może być rozumiana jako czynna moc planowana do pobierania przez urządzenia elektryczne z sieci elektroenergetycznej, bez następstw typu awaria instalacji czy przerwy w dostawie prądu. Moc przyłączeniowa znajduje zastosowanie podczas projektowania przyłączy. Parametr ten określa, jak duże zużycie energii jest w stanie wystąpić w trakcie eksploatacji całej instalacji elektrycznej. Wartość mocy przyłączeniowej określana jest w tzw. umowie o przyłączenie. Wyznacza się ją w oparciu o maksymalne wartości ze średnich wartości w okresie 15 minut. Moc przyłączeniową podaje się w kilowatach (kW).

Wartość mocy przyłączeniowej uzależniona jest od planowanej liczby oraz mocy urządzeń elektrycznych, które będą użytkowane w danym budynku. W gospodarstwach domowych będą to więc między innymi pralka, lodówka, kuchenka elektryczna oraz inne urządzenia zasilane prądem. Co oczywiste, im większa liczba urządzeń, z których planujemy korzystać, tym większe będzie zapotrzebowanie na energię elektryczną. 

Zwiększenie mocy wymaga dokonania zmian w infrastrukturze energetycznej przez operatora. Dlatego też planując moc przyłączeniową, dobrze jest w jej wyliczeniach uwzględnić pewien zapas. Będzie on przydatny w sytuacji, kiedy zdecydujemy się na montaż dodatkowych urządzeń elektrycznych.

Określając moc przyłączeniową, nie podajemy tego, ile energii elektrycznej zużywa budynek, a ile maksymalnie może jej wykorzystać. Dlaczego zatem tak ważne jest wyliczenie mocy przyłączeniowej, skoro nie wpływa ona w żaden sposób na wysokość rachunków za prąd? W tej kwestii chodzi o bezpieczeństwo - dobór różnego rodzaju zabezpieczeń, w tym zabezpieczeń przedlicznikowych, pozwala na korzystanie z urządzeń zasilanych prądem w sposób bezpieczny dla użytkowników, jak również samego budynku.

Moc przyłączeniowa istotnie wpływa również na moc instalacji fotowoltaicznej, co szczegółowo omówimy w dalszej części artykułu.

By wyliczyć moc przyłączeniową, musimy przede wszystkim zorientować się w temacie mocy urządzeń, które mają być użytkowane w danym budynku. Jednostką zużycia energii elektrycznej jest kilowatogodzina (kWh) - jedna kilowatogodzina oznacza ilość energii, jaką zużywa dane urządzenie o mocy jednego kilowata (kW) pracujące przez okrągłą godzinę. Informacje o mocy urządzeń znaleźć można na tabliczce znamionowej urządzenia. Zebrane wartości dla poszczególnych urządzeń należy zsumować, uwzględniając przy tym sposób ich użytkowania. W razie problemów z samodzielnym wyliczeniem mocy przyłączeniowej, możemy wystąpić o pomoc do operatora energii elektrycznej bądź skorzystać z pomocy doświadczonego elektryka.

Wyliczenie mocy przyłączeniowej jest konieczne również zawsze wtedy, kiedy planujemy instalację fotowoltaiczną. Wyliczeń musi dokonać w tej sytuacji firma fotowoltaiczna, która na podstawie mocy przyłączeniowej, szacuje też potrzebną ilość paneli PV i dobiera pozostałe komponenty systemu.

Jeżeli zdecydujemy się na samodzielnie obliczenie mocy przyłączeniowej, możemy skorzystać z tabel pokazujących orientacyjne zużycie energii elektrycznej poszczególnych urządzeń wykorzystywanych w gospodarstwach domowych.

Przykładowe urządzenia wraz z ich mocami znamionowymi:

• kuchenka elektryczna - od 7 do 10 kW

• kuchenka mikrofalowa - od 0,8 do 2 kW

• kuchenka indukcyjna - od 7,2 do 7,4 kW

• piekarnik - od 2 do 5 kW

• pralka - 2 kW

• czajnik bezprzewodowy - 2,5 kW

• bojler elektryczny - od 1,3 do 5 kW

• żelazko - od 0,8 do 1,4 kW

Dużo wygodniejsze, a jednocześnie dokładniejsze są kalkulatory mocy przyłączeniowej, które znajdziemy w internecie. W swoich wyliczeniach uwzględniają one powierzchnię budynku oraz liczbę i rodzaj konkretnych urządzeń.

Moc przyłączeniowa, nazywana też mocą maksymalną, mieści się w tabeli przyłączeniowej, która zawiera różne zakresy mocy maksymalnej. Podczas gdy dla mieszkań rozpatruje się zwykle przyłącze 1-fazowe, tak dla domów jednorodzinnych są to przyłącza 3-fazowe. Z tabeli, jaka znajduje się na stronie naszego dostawcy energii, możemy wyczytać wartość wymaganej mocy przyłączeniowej w różnych wariantach. Tym sposobem łatwiej nam będzie określić to, jaka moc jest najbardziej zbliżona do wartości sumy mocy urządzeń, które będą pracować jednocześnie w budynku. Przyjmuje się, że dla gospodarstwa domowego, które wykorzystuje energię elektryczną tylko do oświetlenia oraz zasilania AGD wystarczająca jest moc przyłączeniowa na poziomie 10-12 kW. Kiedy jednak planujemy montaż kuchenki elektrycznej, potrzebna będzie moc przyłączeniowa rzędu 16 kW. W domach, w których wykorzystywane jest ogrzewanie elektryczne lub bojler przepływowy, wartość mocy przyłączeniowej powinna wynosić minimum 20 kW.

Wyliczoną wartość należy wpisać we wniosku o zapotrzebowanie mocy przyłączeniowej. Następnie, do wartości mocy przyłączeniowej, dystrybutor dopasowuje konkretne zabezpieczenie przedlicznikowe.

Jak wspomnieliśmy wcześniej - podczas wyliczania mocy przyłączeniowej warto przyjąć pewien zapas. Podczas użytkowania budynku instalowane są w nim z czasem dodatkowe urządzenia elektryczne, które zużywają więcej lub mniej prądu, co może prowadzić do przekroczenia określonej wcześniej wartości. Odbiorca energii może zwiększyć moc przyłączeniową dla gospodarstwa domowego. Zwiększenie mocy jest też ważne z powodów bezpieczeństwa - zwiększona moc pozwoli dopasować zabezpieczenia, które będą w stanie sprostać wymaganiom wszystkich użytkowanych sprzętów AGD oraz urządzeń do ogrzewania wody i domu. 

Zwiększenie mocy przyłączeniowej może okazać się konieczne zwłaszcza wtedy, gdy planujemy instalację fotowoltaiczną. Pamiętajmy, że jeśli moc instalacji PV wykracza poza przyjętą wartość mocy przyłączeniowej, konieczne jest wystąpienie do operatora sieci z wnioskiem o zwiększenie mocy przyłączeniowej. Za jej przyrost pobierana jest dodatkowa opłata za przyłączenie.

Jak zwiększenie mocy przyłączeniowej budynku wygląda w praktyce? Zainteresowany zmianą wartości mocy przyłączeniowej odbiorca energii elektrycznej musi w pierwszej kolejności 

zgłosić się do Zakładu Energetycznego. To w nim składane są wnioski o zwiększenie mocy przyłączeniowej dla budynków. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, planowana jest wizyta serwisowa, podczas której zostaną wykonane wszelkie niezbędne prace.

Moc przyłączeniową możemy sprawdzić w umowie z Zakładem Energetycznym. Podana w niej moc powinna wystarczyć dla wszystkich urządzeń, które znajdują się w danym gospodarstwie domowym. Jeżeli okaże się, że moc przyłączeniowa jest za mała, aby na przykład zainstalować panele fotowoltaiczne, niezbędne jest zwiększenie mocy przyłączeniowej w Zakładzie Energetycznym. Dlatego też, by uniknąć problemów związanych ze zwiększaniem mocy przyłączeniowej, warto sprawdzić jej wartość już na etapie projektowania instalacji fotowoltaicznej.

Różnica między mocą przyłączeniowa a realnym zużyciem prądu związana jest ze wspomnianym wcześniej marginesem błędu, jaki należy uwzględnić przy obliczaniu mocy przyłączeniowej. Zużycie prądu jest rzeczywistą mocą, która jest użytkowana przez dany budynek w danym czasie. Omawiana w tym artykule moc przyłączeniowa jest natomiast największą deklarowaną mocą, jaką może pobierać nasz budynek. To do tej mocy odpowiednio dobierane są wszystkie zabezpieczenia.

Choć terminy mocy przyłączeniowej i mocy umownej są często ze sobą mylone, to warto wiedzieć, co je odróżnia. Moc umowna, zgodnie z fachową definicją, jest to maksymalna moc czynna pobierana z sieci. Dla przypomnienia, moc przyłączeniowa to moc planowana do pobierania przez urządzenia elektryczne z sieci elektroenergetycznej. Tak jak moc przyłączeniową, wyznacza się ją w oparciu o maksymalne wartości ze średnich wartości w okresie 15 minut. Jej wartość określona jest umowie o świadczenie usług przesyłowych i dystrybucyjnych lub też w umowie o sprzedaż energii. Na podstawie wskazanej mocy umownej dostawca dokonuje naliczania opłat za energię elektryczną.

Umiejętne określenie mocy umownej jest ważne ze względów finansowych. Zbyt wysoka jej wartość będzie wiązała się z wysokimi opłatami, również wtedy, gdy jednak nie będziemy użytkować całej mocy. Z kolei, jeśli określimy moc umowną na zbyt niskim poziomie, jej przekroczenie będzie skutkowało obowiązkiem zapłaty kary. Dlatego tak istotne jest umiejętne wyważenie wartości mocy umownej, by uniknąć wynikających z jej przekraczania kosztów. 

Możliwa jest przy tym również zmiana wartości mocy umownej, jednak nie może być ona większa od opisanej już mocy przyłączeniowej. Dlatego też analizując rachunki za energię elektryczną, warto przyjrzeć się dwóm wartościom: mocy pobranej oraz mocy umownej. Zawsze wtedy, gdy moc pobierana przekracza wartość mocy umownej, dobrym pomysłem jest wystąpienie do operatora sieci dystrybucyjnej z wnioskiem o zwiększenie mocy umownej. Dopiero po uzyskaniu zgody zakładu energetycznego będziemy mogli uruchomić instalację PV. 

Zmiana mocy umownej nie wymaga wymiany licznika. Wiąże się jednak z kosztami - opłatą za zwiększenie mocy umownej, opłatą za dostosowanie przyłącza do zwiększonej mocy umownej oraz zwiększonymi opłatami stałymi w rachunkach za energię elektryczną. Analogicznie, jeżeli moc pobrana przyjmuje regularnie znacznie niższe wartości od wartości mocy umownej, możliwe jest zmniejszenie mocy umownej, by uniknąć płacenia za nadwyżkę mocy, której nie będziemy w stanie wykorzystywać. 

Chociaż pewien poziom przekroczeń mocy jest akceptowalny, to zawsze, planując rozmaite inwestycje, takie jak choćby instalacja fotowoltaiczna, należy dokładnie przeanalizować swój poziom zapotrzebowania energetycznego. Do prawidłowego działania instalacji fotowoltaicznej konieczne jest, by jej moc była mniejsza niż moc umowna.

Każdy operator energii elektrycznej stale monitoruje pobór mocy czynnej pobieranej przez odbiorcę, jak też mocy czynnej oddawanej do sieci przez podmiot przyłączony, a także wyznacza wielkości nadwyżek mocy pobranej ponad moc umowną określoną w umowie. 

Przekroczenie mocy umownej wiąże się z nałożeniem dotkliwej kary finansowej na odbiorcę energii elektrycznej. Jeżeli moc pobrana przekroczy moc umowną, wówczas naliczana jest dodatkowa opłata karna w wysokości 10-krotności opłaty stałej dystrybucyjnej za moc umowną. Naliczenie kary odbywa się za każdy miesiąc, w którym wystąpiło przekroczenie mocy umownej.

Ustalenie właściwej mocy instalacji fotowoltaicznej jest najważniejszym etapem inwestycji w fotowoltaikę. Jedną z wytycznych stanowi dostosowanie jej mocy do mocy przyłączeniowej.

Właściwe określenie mocy przyłączeniowej jest bowiem niezbędne do prawidłowego działania instalacji fotowoltaicznej. Na umowie podpisanej z zakładem energetycznym bądź rachunku za prąd, trzeba sprawdzić też, czy moc przyłączeniowa obiektu umożliwia przyłączenie planowanej instalacji fotowoltaicznej. Jeżeli moc przyłączeniowa na to nie pozwala, konieczne jest wystąpienie do zakładu energetycznego o zwiększenie mocy przyłączeniowej budynku (operator naliczy za to dodatkową opłatę przy za przyłączenie) bądź zmniejszenie mocy mikroinstalacji fotowoltaicznej. Moc instalacji PV nie może być bowiem nigdy większa od mocy przyłączeniowej danego obiektu.

Odpowiednie określenie mocy przyłączeniowej oraz mocy umownej jest konieczne do tego, by instalator fotowoltaiki prawidłowo dobrał moc instalacji PV. Firmy fotowoltaiczne, przed wykonaniem projektu instalacji, wykonują specjalny audyt, który służy określeniu optymalnej mocy mikroinstalacji. Dzięki niemu możemy mieć pewność, że moc naszej instalacji fotowoltaicznej nie przekracza wartości mocy przyłączeniowej oraz jest prawidłowo dobrana do mocy umownej.

Dobierając moc instalacji fotowoltaicznej, pod uwagę należy wziąć kilka czynników. Do kluczowych z nich należą wyliczenie dostępnej przestrzeni montażowej, określenie infrastruktury zacieniającej oraz weryfikacja stanu pokrycia dachowego. Nie bez znaczenia jest też wykonanie audytu zużycia energii elektrycznej z uwzględnieniem systemu wsparcia w postaci upustu.

W przypadku prosumentów - właścicieli mikroinstalacji dla gospodarstw domowych, wielkość instalacji PV należy dobrać tak, aby wyprodukowana w ciągu roku energia nie przekraczała rocznego zużycia budynku. W polskich warunkach atmosferycznych uzyskanie tak optymalnych wyników jest jednak niemożliwe, co powoduje konieczność magazynowania wyprodukowanej energii w sieci energetycznej (instalacja on-grid) lub w magazynie energii (instalacja off-grid).

Masz pytania? Potrzebujesz więcej informacji? Skontaktuj się z nami