Standard energetyczny WT 2021. Jakie ma wymagania?

Standard WT 2021 to nowelizacja warunków technicznych dotyczących wymagań stawianych nowym budynkom. Nowelizacja ta jest wprowadzana raz na kilka lat. Poprzednio obowiązujące wersje wprowadzone zostały w 2017 i 2014 r. Aktualnie obowiązująca wersja weszła w życie z 31 grudnia 2020 r. (początkowo miał być to 1 stycznia 2021 r.).

Powszechnie obowiązujący w Polsce standard budynków reguluje Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Obowiązujące od początku 2021 r. zmiany w warunkach technicznych określają szczegółowe wymagania w tym zakresie. Nowe warunki techniczne określa się powszechnie mianem WT 2021.

Zgodnie z nowymi przepisami, wszystkie nowo budowane domy na terenie UE zobowiązane są spełniać zaostrzone wymagania dotyczące niskiego zużycia energii. Obecne standardy WT 2021 poniekąd wymuszają wyłącznie budowę domów energooszczędnych.

Standard budowlany, który określany jest literami WT (warunki techniczne) oraz cyframi oznaczającymi rok, w którym zaczną one obowiązywać, stanowi zbiór wymagań prawnych, jakie muszą spełnić budynki, które uzyskały pozwolenie na budowę po dacie jego wprowadzenia.

Zmiany WT 2021 dotyczą następujących trzech obszarów:

• zmniejszenia współczynnika przenikania ciepła elementów budynku, w tym ścian, dachów, podłóg, drzwi i okien - dzięki czemu mają one tracić mniej ciepła,

• zmniejszenia zapotrzebowania budynków na energię nieodnawialną - domy mają stać się przez to bardziej energooszczędne i ekologiczne,

• popularyzacji ekologicznych źródeł ciepła - wody, wiatru, promieniowania słonecznego, biomasy i biopaliw.

Warunki techniczne były nowelizowane etapami, co miało na celu zwiększenie świadomości - zarówno projektantów, wykonawców, jak i inwestorów w zakresie energooszczędnych technologii budowlanych. Nowe warunki techniczne, określane WT 2021, mają za zadanie poprawić efektywność energetyczną budynków, a dzięki temu przyczynić się do redukcji zużycia energii emisji CO2 w budownictwie. Znowelizowane warunki techniczne przyczyniają się też do upowszechnienia ekologicznych źródeł ciepła. 

To jednak nie wszystko - rygorystyczne WT 2021 powodują, że budowane i modernizowane budynki stają się nie tylko energooszczędne i ekologiczne, ale również komfortowe dla użytkowników i tańsze w eksploatacji. Przede wszystkim pozwalają na obniżenie rachunków.

Wymagania WT 2021 muszą spełniać właściciele budynków, które:

• otrzymały pozwolenie na budowę w 2021 roku,

• zostały zaprojektowane według starych wytycznych, ale których formalności nie zostały sfinalizowane,

• są modernizowane lub rozbudowywane.

Co jednak ważne, warunki techniczne 2021 nie obowiązują budynków, których wniosek o pozwolenie na budowę został złożony przed 31 grudnia 2020 roku. Nawet wtedy, gdy pozytywna decyzja została wydana już w 2021 r., budynek ten będą obowiązywały wcześniejsze, łagodniejsze warunki techniczne. Standard WT 2021 obowiązuje bowiem tylko dla wniosków o pozwolenie złożonych już w 2021 roku.

Po zmianie przepisów najważniejsze są dwa współczynniki - współczynnik zużycia energii, określany symbolem Ep i współczynniki U poszczególnych przegród. Przyjrzyjmy się im nieco bliżej.

Współczynnik Ep (energia pierwotna budynku) - określa maksymalne roczne zapotrzebowanie budynku na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz oświetlenia. Ep 2021 nie może być większy niż 70 kWh/m2/rok (przed zmianą - 95 kWh/m2/rok). Współczynnik ten można obniżyć przez zastosowanie właściwych izolacji - termicznej i przeciwwilgociowej, pozyskanie energii z odnawialnych źródeł oraz wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań do ogrzewania, na przykład montaż wentylacji z odzyskiem ciepła lub też pompy ciepła.

Maksymalną wartość wskaźnika EP obliczana jest zgodnie ze wzorem:

EP = EPH+W + ΔEPC + ΔEPL [kWh/ (m2 · rok)]

gdzie:

EPH+W - oznacza cząstkową maksymalną wartość wskaźnika EP na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej

ΔEPC - oznacza cząstkową maksymalną wartością wskaźnika EP na potrzeby chłodzenia

ΔEPL - oznacza cząstkową maksymalną wartość wskaźnika EP na potrzeby oświetlenia.

Współczynnik przenikania ciepła U - kolejna z ważnych zmian WT 2021 dotyczy izolacji cieplnej budynków. Stopień izolacyjności jest wyrażany przez współczynnik przenikania ciepła U - im jest on niższy, tym mniejsze straty ciepła przez przegrodę. Współczynnik U charakteryzuje izolacyjność cieplną przegród budowlanych, a także okien, drzwi, dachów i stropów. 

Współczynnik ciepła powinien wynosić maksymalnie:

• 0,2 W/m²K - ściana zewnętrzna,

• 0,15 W/m²K - dach, stropodach,

• 0,3 W/m²K - podłoga na gruncie,

• 0,9 W/m²K - okna pionowe,

• 1,1 W/m²K - okna połaciowe,

• 1,3 W/m²K - drzwi zewnętrzne.

Nie bez znaczenia jest też staranne wykonanie izolacji cieplnej budynków, które ma na celu ograniczyć występowanie mostków termicznych.

Na skutek wprowadzonych przepisów, energooszczędność budynków jednorodzinnych staje się właśnie standardem. WT 2021 określa szczegółowo parametry zapotrzebowania budynku na energię oraz termoizolacyjności jego przegród równe standardom domów energooszczędnych. 

To, czy ściana zewnętrzna ma odpowiednią izolacyjność termiczną, zależy od jej współczynnika przenikania ciepła U. Według nowego rozporządzenia współczynnik ten nie może przekraczać 0,20 W/m2 - tyle wynosi maksymalna wartość współczynnika U ścian domu energooszczędnego. 

Jakie ściany spełnią zatem nowe Warunki Techniczne 2021? 

Na parametry cieplne ścian zewnętrznych wpływa wiele czynników, takich jak materiały murowe o odpowiednich parametrach termoizolacyjnych, grubość warstwy ocieplenia lub zastosowanie materiałów izolacyjnych o lepszych parametrach, czyli niskich wartościach współczynnika przewodzenia ciepła λ. Kluczową rolę odgrywa również samo wykonanie ścian - poprawnie prowadzone prace pozwalają wyeliminować mostki termiczne.

Standard WT 2021 wymusza na inwestorach stosowanie okien o wyższych parametrach energooszczędności. Chodzi tu przede wszystkim o wymagania dotyczące wspomnianego wcześniej współczynnika przenikania ciepła, U który został ponownie obniżony i według obecnych wymagań wynosi dla okien pionowych 0,9 W/m2K, a dla połaciowych - 1,1 W/m2K. Co ważne, wymogi dotyczące termoizolacyjności musi spełnić każde okno, bez względu na jego wymiary. 

Inwestor, który buduje lub modernizuje dom, jest zobowiązany realizować przedsięwzięcie zgodnie z projektem budowlanym, którego nieodłączną częścią są materiały budowlane, w tym również okna. By sprostać standardowi WT 2021, parametry okien muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami.

Jako zgodne z WT 2021 zastosowanie znajdują przede wszystkim okna z pakietami trzyszybowymi wypełnionymi argonem. Oprócz nich na rynku dostępne są również okna z pakietami czteroszybowymi wypełnione kryptonem, których współczynnik przenikania ciepła wynosi jedyne 0,3 W/m2K. Okna tego typu charakteryzuje bardzo wysoki standard energooszczędności.

Lepszą izolacyjność cieplną oszkleń można uzyskać również poprzez wybór szyb z powłokami niskoemisyjnymi, Dodatkowo, w oknach budynków energooszczędnych powszechnie stosuje się ramki dystansowe z tworzyw sztucznych lub ze stali nierdzewnej połączonej z tworzywami, które słabiej przewodzą ciepło. Niemniej istotne są też same ramy okienne - dobry wybór stanowią modele o większej grubości o współczynniku przenikania ciepła poniżej 1,0 W/m2K.

Zgodnie z WT 2021, przegrody zewnętrzne, w tym drzwi zewnętrzne, muszą charakteryzować się odpowiednimi parametrami termoizolacyjnymi. Drzwi, dotychczas wybierane pod kątem funkcjonalności i z uwzględnieniem osobistych preferencji, muszą spełniać odpowiednie wymagania. Chodzi przede wszystkim o to, by drzwi usytuowane w przegrodach zewnętrznych oraz w przegrodach znajdujących się pomiędzy pomieszczeniami ogrzewanymi a nieogrzewanymi cechował współczynnik przenikania ciepła U maksymalnie 1,3 W/m2K (przed wprowadzeniem zmian akceptowana była wartość 1,5 W/m2K). Żadnych wymagań nie muszą spełniać drzwi zewnętrzne do pomieszczeń nieogrzewanych. Naprzeciw potrzebom inwestorom wychodzą producenci drzwi, którzy oferują modele o odpowiednim współczynniku 1,0 W/m2K.

Ciepłe drzwi, odpowiadające normom WT 2021, zbudowane są zwykle z dwóch cienkich płyt - drewnianych, stalowych, aluminiowych lub plastikowych, pomiędzy którymi umieszcza się 

materiał izolacyjny o niskim współczynniku przewodzenia ciepła λ. Poza tym, w celu ograniczenia ucieczki ciepła przez drzwi, skrzydło, ościeżnica i próg powinny być wyposażone w uszczelki na całym obwodzie. Nie bez znaczenia jest też właściwy montaż drzwi, który pozwoli ograniczyć straty ciepła do minimum.

Obniżenie wysokości wskaźnika Ep sprawia, że każdy budynek nie tylko musi być dobrze zaizolowany termicznie, ale również zasilany energią, która nie ma negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Nowe wytyczne mają więc olbrzymi wpływ ogrzewanie domu, a konkretnie na wybór systemu grzewczego. 

Chociaż przepisy prawa budowlanego ujęte w WT 2021 nie nakładają na inwestorów wprost obowiązku wyposażenia budynku w ekologiczną instalację grzewczą domu, to inwestycja w takie źródło energii okaże się konieczna do spełnienia surowych warunków technicznych lub po prostu będzie bardziej opłacalna finansowo. To dlatego, że stosując rozwiązania starego typu, spełnienie wyśrubowanych norm w zakresie współczynnika Ep może okazać się bardzo trudne lub wręcz niemożliwe.

W spełnieniu rygorystycznym norm pomóc mogą odnawialne źródła energii (OZE), czyli źródła wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, wody, promieniowania słonecznego, biomasę czy energię geotermalną. Skutkiem tego jest ogromna popularyzacja pomp ciepła oraz fotowoltaiki w ostatnich latach. 

Warunki techniczne w zakresie wskaźników przewodzenia ciepła oraz zapotrzebowania na energię, które obowiązują od początku roku, wymuszają zmiany w sposobie ogrzewania budynków. Restrykcyjnym wymogom WT 2021 nie są w stanie sprostać tradycyjne kotły zasilane węglem, kotły olejowe czy ostatnio popularne kotły gazowe, nawet te o najwyższej sprawności. Do spełnienia wymagań warunków technicznych konieczny jest udział energii odnawialnej w bilansie energetycznym domu. Wykorzystanie OZE poprzez instalację kotła na biomasę czy pompy ciepła z fotowoltaiką nie tylko pozwoli inwestorowi na spełnienie standardów WT 2021 w tym zakresie, ale też przyniesie mu wiele korzyści. To przede wszystkim uniezależnienie się od dostawców tradycyjnych paliw i ograniczenie rachunków za ich wykorzystanie. Fotowoltaika pozwala z kolei na uzyskanie energetycznej niezależności i zredukowanie rachunków za prąd niemal do zera.

Inwestycja w odnawialne źródła energii oznacza dodatkowe koszty budowy domu. Zgodnie z szacunkami ekspertów, wydatki na OZE mogą podnieść koszt przedsięwzięcia o nawet 20-25% w porównaniu ze standardowym budynkiem. Stosując instalacje wykorzystujące odnawialne źródła energii, można jednak liczyć na dość szybki zwrot poniesionych wydatków. Dla fotowoltaiki okres ten wynosi obecnie zaledwie 4-7 lat. Inwestor zainteresowany fotowoltaiką, może dodatkowo pozyskać do 5000 zł na zakup i montaż systemu w ramach programu „Mój prąd”. W połączeniu z pompą ciepła instalacja fotowoltaiczna pozwoli mu na uzyskanie zerowego bilansu energetycznego.

Nowe standardy energetyczne, zawarte w WT 2021, oznaczają wyzwanie zarówno dla inwestorów komercyjnych, jak i osób indywidualnych, które planują budowę domu w 2021 roku. To też wyzwania dla planujących remont lub modernizację budynku - tę grupę również obejmą nowe wytyczne.

Spełnienie norm WT 2021 należy jednak traktować jako inwestycję - w komfort użytkowania budynków i troskę o środowisko naturalne. W celu spełnienia wymagań WT 2021 konieczne jest uwzględnienie w budowie lub modernizacji budynków różnych aspektów, zarówno w zakresie projektu, zakupu materiałów, jak też zastosowanych technologii budowlanych.

Z punktu widzenia inwestorów, projekty domów będą musiały spełniać bardziej rygorystyczne wymogi niż do tej pory. Kluczowe zmiany dotyczą energooszczędności budynku oraz utraty ciepła budynków. Mimo pewnych wyzwań związanych z WT 2021, zalet nowych przepisów jest znacznie więcej niż ich wad. Przede wszystkim, domy energooszczędne są dużo tańsze w utrzymaniu niż domy tradycyjne. Nie bez znaczenia jest też komfort ich użytkowania oraz przyjazność środowisku. 

Wprowadzane stopniowo i przez kilka lat zmiany pozwoliły rynkowi budowlanemu przygotować się do nowej rzeczywistości poprzez produkcję materiałów potrzebnych do budowy domów energooszczędnych. To z kolei przyczyniło się do spadku kosztu materiałów wykorzystywanych w budowie. Wciąż jednak budowa domów energooszczędnych wiąże się z nieco wyższymi kosztami w porównaniu z domami tradycyjnymi. Wydatki te zwracają się jednak dość szybko dzięki obniżonym wydatkom na ogrzewanie.

By spełnić surowe normy warunków technicznych 2021, inwestorzy mogą skorzystać z różnego rodzaju dotacji i dofinansowań na budowę domów energooszczędnych. Jedną z nich jest dotacja Czyste Powietrze, dzięki której wymienioną oni stary kocioł czy zainstalują pompę ciepła. W realizacji przedsięwzięcia w zakresie OZE pomocny jest też wspomniany już program 

Mój Prąd, który polega na dofinansowywaniu do mikroinstalacji fotowoltaicznych. Kolejna już odsłona programu Mój Prąd 3.0 ruszyła 1 lipca 2021 roku. Inwestorzy mogą skorzystać ponadto z dotacji lokalnych, skierowanych do mieszkańców konkretnych gmin. 

Ulga termomodernizacyjna pozwala z kolei właścicielom domów jednorodzinnych na odliczenie kosztu, który został poniesiony w związku z wydatkiem termomodernizacyjnym. Do wydatków kwalifikowanych zalicza się między innymi materiały budowlane potrzebne do ocieplenia fundamentów czy przegród budowlanych. Odliczenia można dokonać podczas wypełnienia rocznego zeznania podatkowego za rok, w którym to poniesiono wydatek.

Jak wykazaliśmy w powyższym artykule, 2021 rok przyniósł wiele znaczących zmian w warunkach technicznych budynków i ich usytuowania. Od początku br. inwestorów planujących budowę lub modernizację domu obowiązują nowe, jeszcze bardziej restrykcyjne wymagania dotyczące energooszczędności budynków (WT 2021). 

Standard WT 2021 wskazuje zarówno maksymalne dopuszczalne wartości współczynnika przenikania ciepła U dla poszczególnych przegród domu, jak również wartość współczynnika Ep, który określa maksymalne roczne zapotrzebowanie budynku na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz oświetlenia.

Oba współczynniki - U i Ep, zostały w warunkach technicznych 2021 mocno obniżone, co w praktyce umożliwia wyłącznie budowę domów klasyfikowanych według dzisiejszych standardów jako energooszczędne.

Masz pytania? Potrzebujesz więcej informacji? Skontaktuj się z nami